Tüm dünyada ticari tarzda bira üretiminin krallığı devam ediyor; ancak özellikle Avrupa ve Amerika’da çok uzun yıllardan beri bira sevdalıları kendi kraft biralarını üretmekten vazgeçmiyorlar. Son yıllarda kraft bira üretimi ve kraft biralara ilgi oldukça artmaya başladı. Hal böyle olunca, kraft bira üretim tesislerinin sayısı büyük artış gösterdi. Buna ek olarak, evde kendi birasını üreten insanları da kraft üretimin bir parçası olarak kabul edersek, ticari olmayan biranın popülaritesinin zirveye ulaştığını söyleyebiliriz.
Kraft Bira Nedir?
Peki, “nedir bu kraft bira” der dediğinizi duyar gibiyiz. Dilimize kraft olarak geçen “craft” kelimesi, “el becerisi” veya “el sanatı” anlamına geliyor. Kraft bira da el yapımı biraların geneline verilen ad olarak kalıplaşmış ve belleğimize oturmuş bir kelime grubu haline geldi. Kısacası, büyük kazanlar ve çılgın üretim prosesleri devreye girmeden, el lezzeti katılarak yapılan biraları kraft olarak tanımlıyoruz.
Kraft bira üretiminin Avrupa ve Amerika’dan sonra ülkemizde de hızlı bir dalga ile yayıldığına şahit oluyoruz. Yayılımın bizim coğrafyamızda hızla ilerlemesinin iki temel sebebi var. Birincisi, Türkiye’de yavaş yavaş oturmaya başlayan bira ve içki kültürü. Bu kültüre sahip insanların sayısının artması ve içki kültürüne meraklı, kaliteli ürün içmek isteyenlerin arayışa girmesi, kraft bira üretimini deyim yerindeyse şahlandırdı. İkinci ana sebep ise, içkinin Türkiye’de gün geçtikçe pahalı hale gelmesi. Özellikle evde bira üretimini tetikleyen finansal sebepler, kraft biracılığın gelişiminde ister istemez rol oynuyor. Alkollü ürünlerin üzerinde büyük baskı oluşturan ağır vergi yükü, Türkiye’deki sanatsal bira üreticilerini tanımamıza neden oldu, olmaya da devam ediyor. Yani, bir kesim “parasızlıktan” bir kesim ise “refahtan” dolayı kraft bira yapmayı ve içmeyi tercih ediyor. Sebepler farklı olsa da, buluşulan paydanın ortak olduğunu görüyoruz.
Türkçede “butik bira” olarak da anılan kraft bira, her biri bir sanatkar sayılabilecek üreticilerin özel koşullarda ve ticari biralara göre daha düşük miktarlarda ürettikleri alkollü içecek olarak tanımlanabilir. Kitlesel üretim yapan büyük işletmeler, tek tip ve genellikle “lager” sınıfında yer alan biraları piyasaya sürüyorlar. Bu alışkanlık son yıllarda kırılmış olsa da, büyük işletmelerin “kraft” etiketiyle piyasaya sunduğu çeşitler, yine de el yapımı muadillerinin yerini asla tutmuyor. Gerçek bir bira fanatiğiyseniz, aradaki ciddi farkı anlamanız zor olmayacaktır. El yapımı üretilen biraların keyfine vardığınızda ticari biralardan bir adım uzaklaşabilirsiniz, bizden söylemesi.
Kraft Bira Üretimi Nasıl Yapılır?
Kraft biralar, genellikle biranın saflığını bozan ve tadına olumsuz etkiler yapan glikoz, mısır şurubu, şeker, pirinç gibi katkı maddelerini içermiyor. Fakat evde yapılan ve kraft sınıfına ucundan da olsa giren bira kitlerinden elde edilen biralarda da şeker kullanıldığını söylemeden geçmeyelim. Yine de pancar şekeri, bu saydığımız katkı maddeleri arasında en zararsız olanı diyebiliriz.
Kraft bira üretimi için öncelikle, yukarıda saydığımız katkı maddelerinden hiç birinin biranızın muhteviyatında bulunmaması gerekiyor. “Alman saflık yasası” olarak adlandırılan tarihi kurallar biranın saflığını ve doğallığını korumaya yardımcı olduğu gibi, kraft biralar için de temel malzemelerin listesini belirliyor. Arpa maltı, şerbetçiotu, maya ve su kullanılarak yapılan ve sıfır katkılı biralar, uluslarası mecralarda kraft biranın tanımını oluşturuyor. Peki, aynı dört malzeme ile farklı tatlarda pek çok bira nasıl ortaya çıkıyor? Şöyle ki, kullanılan maltın özgünlüğü, mayanın özgünlüğü ve şerbetçiotunun aroması, bu farkların ortaya çıkmasında etkili oluyor. Özellikle şerbetçiotunun geniş bir yelpazeye yayılan aromaları sayesinde, kraft bira üretiminde özgün tatlar yakalamak mümkün oluyor. Bu bileşenleri doğru ölçülerde bir araya getirip ortaya harika bir ürün çıkarmak da bira sanatçılarının kabiliyetine kalıyor.
Kraft biralar, özel olarak yetiştirilen arpaların malt haline getirilmesi ve yine özel olarak yetiştirilen şerbetçiotunun işlenmesiyle yapılıyor. Bu ürünlere doğru maya ve doğru oranda su eklenmesi bileşeni tamamlıyor. Devasa üretim tankları yerine geleneksel yöntemler ve daha küçük çapta fıçılar kullanılması da kraft biranın olmazsa olmaz prosesleri arasında yer alıyor.
Kraft biraların bu kadar özel olmasında emeğin payıyla birlikte, üretim kalitesinin etkisi de büyük yer tutuyor. Üretim miktarı az olan ve kaliteli malzemeyle üretilen bira da haliyle maliyet olarak yukarılara çıkıyor. Bu maliyeti düşürmek için “kraftlıktan” ufacık bir ödün vererek ticari bir bira kiti satın alarak evde, yine el yapımı olarak kendi biranızı oluşturmanız mümkün. Ya da kraft bira üreten özel üreticileri bulup, onların ürünlerini deneyebilirsiniz. İkinci seçenekte maliyet pek düşmüş sayılmasa da, işin emek kısmından sıyrılmış oluyorsunuz. Ama tabii ki, bira üretim sürecinin ayrı bir keyfi olduğu konusuna katılıyoruz. Elde işleyerek harika bir bira elde etmek, bira içmek kadar büyük bir zevk veriyor.
Kraft biralardan ve evde bira yapımından bu kadar bahsetmişken, “evde bira nasıl yapılır” sorusuna da cevap vermeden geçmek olmaz. Evde farklı yöntemler ile bira yapımından kısaca söz edelim.
Evde Bira Nasıl Yapılır?
Evde bira iki şekilde yapılabilir. Birinci yöntem, direkt olarak küçük işletmelerde kraft bira üretimi yapılan prosesi birebir uygulamak. Ancak burada temel sorun, malt ve şerbetçiotunu işleyecek düzeneği kurmak ve sorunsuz şekilde işleme prosesini yönetmekte çıkan aksilikler oluyor. Bira üretimi konusunda yeterli eğitim almadıysanız veya gerekli ortam ve malzeme şartlarını sağlayamıyorsanız, kendi maltınızı üretmekten vazgeçmeniz gerekebilir. Yine, aynı durum şerbetçiotu için de geçerli. Mayalanma yoluyla üretilen alkole dayalı bir içecek olan biranın doğru prosesler ile üretilmesi şart; herhangi bir basamakta yapılacak hata, biranızın çöp olmasına neden olabilir. Bu nedenle, kraft birayı evde üretmek için yeterli donanıma ve bilgiye sahip olmak gerektiğini tekrarlayalım.
İkinci seçenek ise, hepimizi ufak çapta bir bira sanatçısı yapıyor. Hazır satılan kitler ile evde bira yapmak oldukça kolay. Burada dikkat edilmesi gereken tek şey hijyen ve size verilen prosesi basamak basamak izlemek diyebiliriz. Bu yöntem, kraft biranın biraz özü dışına çıkıyor gibi görünse de, mantık aslında aynı. Sıvı şekilde gelen farklı malt özlerini karıştırabilir veya aromalı şerbetçiotlarını zevkinize göre harmanlayabilirsiniz. Böylece, yaratıcılığınız sınırlanmıyor ve kraft çerçevesinden fazlaca uzaklaşmamış oluyorsunuz.
Bira kiti ile bira yapmak için, öncelikle çeşitli internet sitelerinde veya mağazalarda satılan bira üretim ekipmanları setini satın almanız gerekiyor. Ardından, “bira kiti” olarak adlandırılan malt, şerbetçiotu ve mayadan oluşan seti satın alıyorsunuz. Tek bir kit satın alırsanız, yaratıcılık konusunda sınırlı kalabilirsiniz; ancak tek kit ile de harika saf biralar elde edebilirsiniz. Satın alma işlemleri sonrası izlemeniz gereken yol çok basit. Malt özünü karıştırma kabına dökün; ardından, üzerine kitin üzerinde belirtilen hacme kadar su ekleyin. Üzerine bira mayasını ekleyin ve takriben 2 hafta kadar mayalanmaya bırakın. Son olarak, temizlediğiniz ve kontaminasyon riskini sıfıra indirdiğiniz şişelere biranızı porsiyonlayın. Şişelerin kapaklarını takmayı sakın unutmayın. 1 hafta kadar biranın gazlanmasını bekleyin ve güzelce soğutun. Artık biranız içmeye hazır; afiyet olsun!
| Sıra | İçerik | Kullanıcı Puanı |
|---|---|---|
| 1 | Bira | 8,4 |
Okan Bey, deneyimlerinizi paylaşmanızı dört gözle bekliyorum :) Teşekkürler.
Size fikir veren bir çalışma ortaya koyabildiysem ben teşekkür ederim Volkan Bey. Zaten görüyorum ki daha önce kraft bira yapımı ile ilgili tecrübeleriniz olmuş :) Kontaminasyon ihtimali maalesef bakterilerin olduğu her yerde karşımıza çıkıyor. Dediğiniz gibi yapım aşamasının ilk adımından son adımına kadar bu risklere dikkat etmek gerekiyor. Bir gün patlamayan biralarınızdan bana da denetirsiniz belki? :)
Çok teşekkürler Pelin Hanım. Buz gibi bir el emeği bira kapmak için havalar biraz soğuk gibi ama siz bilirsiniz :). Bira kitleri içerik olarak biraz tartışmalı gibi görünebilir fakat bira yapımında en zorlu aşamaları ekarte etmemize olanak sağlıyorlar ve bu gerçekten evde bira yapmak için büyük kolaylık. İlk denemenizin sonuçlarını merakla bekliyorum :)