Sos Tarifleri

Yemeklerde, tatlılarda, salatalarda, çorbalarda ve atıştırmalıklarla birlikte kullanılan soslar, yiyecek ve içecekleri daha lezzetli hale getirme yolculuğunuzda en büyük yardımcılarınızdır. Sos tarifleri genellikle farklı baharatların, çeşnilerin ve aromaların buluşturulması sonucunda hazırlanır. Sos tarifleri gastronomi tarihine ilk olarak Fransız mutfağının öncülüğünde ve 18. yüzyılda girmiştir. Dünyaca ünlü Fransız şef Antonin Careme gastronominin temelini oluşturan beş ana sostan dördünü bulmuş, 19. yüzyılda da beşinci ana sos Auguste Escoffier tarafından gastronomiye kazandırılmıştır. Söz konusu beş temel sos beyaz sos, domates sosu, beşamel sos, Espanyol sos ve Hollandez sostur. Bu sosların haricinde kalan tüm sos tarifleri beş temel sostan türemiş ve farklı mutfakların kültürleri ve damak zevkleri eşliğinde zamanla yoğrularak binbir farklı çeşide ayrılmıştır. Tam da bu sebepten, istisnasız her insanın damak zevkine uygun bir sos tarifi ve çeşidi olduğunu söyleyebiliriz. Mutfakta size sonsuz bir yaratıcılık alanı sunan soslar, doğru tarifler eşliğinde son derece kolay ve basit bir şekilde hazırlanabilir.

Eğer mutfağınızda farklı, yaratıcı ve renkli lezzetlere yer vermek istiyorsanız sos tarifleri sizin için son derece yol gösterici olabilir. Çünkü doğru seçilmiş ve hazırlanmış bir sosla sıradan bir yemeği lezzet bakımından zirveye taşıyabilir, basit yemekleri gurme lezzetlere dönüştürebilir, sevmediğiniz bir lezzeti damak zevkinize göre uyarlayabilir ya da sofralarınıza görünüm ve lezzet bakımından harika dokunuşlar katabilirsiniz. Bunların tümünü gerçekleştirebilmek için yapmanız gereken tek şey dilediğiniz sosun hazır ve paketli versiyonunu satın almak ya da kolları sıvayıp mutfağa geçerek damak zevkinize uygun sosları kendiniz hazırlamaktır. Eğer tercihiniz ikinci seçenekten, yani sosları kendi başınıza hazırlamaktan yanaysa ihtiyacınız olan malzemeleri temin etmeniz ve sos tarifleri arasında kısa bir gezintiye çıkmanız yeterlidir. Sos tarifleri hakkında merak ettiğiniz tüm detayları sizin için hazırladığımız blog içeriğinden öğrenebilir, bir sos tarifleri kitabı satın almaya gerek duymadan da ilginizi çeken tariflere kolayca ulaşabilirsiniz.

Sos Çeşitleri Nelerdir?

18. yüzyılda Fransız mutfağında doğan sos tarifleri, zaman içinde farklı milletlerin mutfak kültüründe önemli bir yer edinmiş ve farklı damak zevklerine göre yorumlanmaya başlamıştır. Bu nedenle yüzyıllar içinde her milletin yemek kültürü farklı sos tarifleri ortaya çıkarmış, söz konusu tarifler kulaktan kulağa paylaşılarak yayılmıştır. İçinde bulunduğumuz teknoloji çağı bize küreselleşmeyi de getirdiği için, günümüzde farklı milletlerin mutfak kültüründen doğan sos tariflerine de kolayca erişim sağlamamız mümkündür. Bazı tariflerde ülkemizde bulunmayan ya da zor bulunan malzemeler olsa da tarifleri kendi mutfak kültürümüze adapte etmemiz de olasıdır. Sözün özü; günümüz çağında neredeyse her milletin mutfak kültüründe yüzlerce, hatta belki de binlerce çeşit sos tarifi olduğu için “Sos türleri nelerdir?” sorusuna net bir yanıt vermek bir hayli güçtür. Ancak sosları sınıflandırmak istersek, onları kullanım şekline göre kategorize edebiliriz.

Kemik, et ve sebze suyundan, posalarından ya da artıklarından hazırlanan soslar “stock” olarak adlandırılır. Stock türleri de kendi içinde et stock ve sebze stock olarak iki gruba ayrılır. Bunun dışında sos tariflerini hangi lezzetlerle bir arada kullanıldıklarına bağlı olarak sınıflandırabiliriz. Sosların karşımıza en sık çıktığı konulardan biri, marinasyonlardır. Sos tarifleri et marinasyonunda ve tavuk marinasyonunda çok sık kullanılır. Marinasyon, bir gıda ürününün sosun içinde bir süreliğine bekletilmesi ve bu sayede hem dokusunun yumuşatılması hem de lezzetinin artırılması anlamına gelir. Sos tarifleri tavuk ve et marinasyonunda kullanılabildiği gibi; ayrı şekilde hazırlanıp doğrudan et ve tavuk yemeklerinin yanında ya da üzerinde de servis edilebilir.

Sosları sık sık gördüğümüz bir diğer başlık da salatalardır. Hem sıcak hem de soğuk servis edilen salatalar, doğru soslarla bir arada servis edildiğinde birer lezzet şölenine dönüşebilir. Makarnalar da sosların bir arada çok sık kullanıldığı gıda ürünleridir. Başta sos bolonez tarifi olmak üzere birçok sos tarifi makarnalara lezzet ve aroma katmak için kullanılabilir. Elbette sos tariflerinden söz ederken tatlıları da unutmamak gerekir. Sos tarifleri tatlı ve atıştırmalıkların yanında da sıklıkla servis edilir ve hem meyve hem de çikolata gibi lezzetler kullanılarak hazırlanabilir. Son olarak, sos türleri içinde dip sosların olduğunu da vurgulamamız gerekir. Ayrı bir tabağın içinde ve binbir çeşit lezzet eşliğinde servis edilen dip sos tarifleri, hem yemeklere hem de atıştırmalıklara lezzet katmak için ideal alternatiflerdir.

Et Sosları Nelerdir?

Et ve tavuk yemeklerinizi lezzetlendirmek için kullanabileceğiniz tüm sos tarifleri et sosları kategorisinde değerlendirilebilir. Bu kategorinin en ünlü üyeleri arasında demi glace sosu sayabiliriz. Ayrıca beşamel sos tarifi az önce de belirttiğimiz gibi hem tavuk ve et yemekleriyle, hem de sebze ve fırın yemekleriyle çok yakışır. Hollandez sos ve hollandez sosun bir türevi olan sos bernez tarifi de et yemeklerinin yanında sıklıkla servis edilir. Biraz sonra ayrı bir kategori halinde değerlendireceğimiz acılı sos tarifleri de damak zevkinize uyması halinde rahatlıkla tavuk ve et yemekleriyle bir arada kullanılabilir.

Tam da bu noktada, balık yemeklerine de bir parantez açmamız gerekir. Başta sos blanche tarifi olmak üzere birçok sos tarifi balık yemeklerini lezzetlendirmek için de tercih edilebilir. Ayrıca, bizim mutfak kültürümüzde çok sık kullanılmasa da beyaz ve kırmızı şarap da dünya mutfaklarının et sosları içinde sıklıkla kullanılan malzemelerdir. Bizim mutfağımızda kırmızı ve beyaz şaraba alternatif olarak sirke türleri kullanılabilir. Kısacası, “Etin yanına hangi sos gider?” sorusunun yanıtı tamamen sizin damak zevkinize bağlıdır. Ancak dünya mutfaklarının en popüler et sosu tarifleri hakkında daha detaylı bilgi sahibi olabilir ve her bir tarifi keyifle mutfağınızda deneyerek damak zevkinize en uygun seçenekleri kolayca bulabilirsiniz.

Dip Sos Tarifleri

Dip sos tarifleri dünya mutfaklarında en yaygın kullanılan sos türleri arasındadır. Çünkü dip sos tarifleri neredeyse her türden lezzetin yanında servis edilebilir. Dip soslar ayrı bir sos tabağının içinde servis edilir. Çünkü genellikle eşlik ettikleri lezzetler dip soslara banılarak tüketilir. Bu sebeple dip sosları genellikle cips, patates kızartması, falafel, mozarella sticks, panelenmiş peynir, şnitzel, sosis tava, nugget, çıtır tavuk ve kalamar gibi kızartılarak hazırlanan lezzetlerin yanında görürüz. Ancak bir yemeğin dip sosla servis edilmesi için ille de kızartılan yiyecekler grubunda olması gerekmez. Fajita ve taco gibi Meksika mutfağının ünlü lezzetlerinin yanında da dip sos çeşitleri tercih edilebilir. Hatta özellikle fajitanın yanında servis edilen guacamole sos, aioli sos ve salsa sos da dip soslar sınıfında değerlendirilebilir.

Dip Sos Nasıl Yapılır?

Dip sos tarifleri içinde genellikle yoğurt, avokado püresi, krema, mayonez ya da domates püresi gibi yoğun kıvamlı bazlar kullanılır. Söz konusu bazların içine de envai çeşit baharat, çeşni, aroma verici, sebze ve yan ürün eklenebilir. Bu nedenle “Dip sos nasıl yapılır?” sorusunun yanıtı da her damak zevkine göre farklı olabilir. Dip sos tarifleri cips ya da benzeri atıştırmalık gıdaların yanında servis edilecekse çoğunlukla yoğurt, süzme yoğurt ya da mayonez bazlı soslar kullanılır. Fajita ya da taco gibi yemeklerle birlikte servis edilen veya sandviçlerin içine de sürülebilen dip soslar ise domates bazlı olabilir. Her koşulda dip sos tarifi içine dilediğiniz baharatları ilave edebilir, arzu ederseniz acılı dip sos hazırlayabilirsiniz.

Makarna Sosları Nelerdir?

Sos tarifleri makarna çeşitlerinin yanında oldukça sık kullanılır. Çünkü yalnızca suda haşlayarak hazırladığınız sade makarnayı, yanında kullandığınız makarna sosu tarifi sayesinde bambaşka bir lezzete kavuşturabilirsiniz. Makarna sos tarifleri domates bazlı olabileceği gibi, yoğurtlu ya da baharatlı ve çeşnili de olabilir. Domatesli makarna sosları arasında en bilinen seçenekler napoliten sos ve bolonez sostur. Ayrıca, acılı makarna sos tarifleri arasında en popüler olanının da arabiata sos tarifi olduğunu söyleyebiliriz. Elbette makarna sos tarifi domatesli olacak diye bir koşul da yoktur. Makarnaların yanına çok yakışan ve çok yaygın şekilde tüketilen pesto sos sızma zeytinyağı, parmesan peyniri, taze fesleğen ve çam fıstığı kullanılarak hazırlanan bir lezzettir. Domatesli olmadığı halde makarnayla oldukça başarılı bir lezzet uyumu yakalar. Bu nedenle makarna sos tarifi domates biber gibi sık kullanılan sebzelerin yanı sıra her türden baharat ve malzeme kullanılarak da hazırlanabilir. Burada da seçim tamamen size ve damak zevkinize kalmıştır.

Kahvaltılık Sos Tarifleri

Sosların bizim yemek kültürümüzde en çok kullanıldığı öğünlerin başında kahvaltı gelir. Geleneksel Türk mutfağında yemeklerin yanında servis edilen soslara çok rastlamayız çünkü bizim mutfağımızda yemeğin suyu zaten sosu olarak kabul edilir. Ancak söz konusu kahvaltı olduğunda durum bir hayli değişir. Hem Türk mutfağında hem de Balkan mutfağında çok popüler olan kahvaltılık sos tarifleri binbir çeşit malzeme kullanılarak hazırlanabilir. Söz konusu sos tarifi kahvaltılık ürünlerle bir arada servis edileceğinden, genellikle ekmeğe ya da simit gibi unlu mamullere sürülebilecek bir kıvamda olması gerekir. En yaygın tüketilen kahvaltılık sos tarifi acuka ve benzeri lezzetlerdir. Hatta kahvaltılık sos tarifi biberli, domatesli, sarımsaklı ve çeşitli baharatların bir arada kullanıldığı çeşniler kullanılarak hazırlanır. Eğer kahvaltılık sos tarifi cevizli bir reçeteye sahipse o zaman muhammara ve türevi lezzetler olabilir.

Kahvaltılık sos tariflerini uygularken de damak zevkinize uygun lezzetler elde etmeniz çok kolaydır. Sos tariflerinin tümünde domates, biber, sarımsak, zeytinyağı, salça ve baharat çeşitlerinin kullanıldığını görebilirsiniz. Bazı tariflerde reçeteye ceviz, badem, fındık, bayat ekmek ve benzeri malzemeler de dahil olur. Ancak başta baharatlar olmak üzere tüm malzemelerde ekleme ve çıkarmalar yapabilir, bu sayede severek tüketebileceğiniz kahvaltılık sos tarifi alternatiflerini kendiniz oluşturabilirsiniz. Eğer kahvaltılık sos tariflerini hazırlamakla vakit kaybetmek istemiyorsanız tanınmış gıda markalarının paketli hazır ürünlerini de tercih edebilirsiniz. Söz konusu ürünler genellikle acuka, muhammara, kahvaltılık ezme ve lutenitsa gibi başlıklarla satışa sunulur. Kahvaltılık sos tarifi domates içermeyen bir reçete olsun istiyorsanız, yoğurtlu tarifler de hazırlayabilirsiniz. Ancak genellikle çoğu kahvaltılık sosun başrolünde ya domates ya da biber olur. Eğer doğrudan bu sebzeler kullanılmayacaksa, domates ya da biber salçası da tercih edilebilir.

Acı Sos Tarifleri

Acı sos tarifi çeşitleri, acı severlerin sayısı bir hayli fazla olduğu için tüm dünyada son derece popülerdir. Aslına bakarsanız, neredeyse tüm sos çeşitlerinin içine acı malzemeler ilave etmek ve hem baharat hem de acı biber ilavesi yoluyla onların tadını değiştirmek mümkündür. Ancak bazı sos tarifleri de doğrudan acı şekilde hazırlanır. Bunun en yaygın örneklerinden biri acı tatlı sos olarak da adlandırılan sweet chili sos, diğeri de sushi yemeklerinin vazgeçilmez eşlikçisi olan wasabidir. Nefis bir acı sos tarifi domatesli, sarımsaklı, biberli, soğanlı, pul biberli, yoğurtlu, mayonezli ya da ketçaplı olabilir. Başka bir deyişle, acılı sos tarifi hazırlarken de malzeme bakımından hiçbir kısıtlamaya bağlı olmak durumunda değilsiniz. Ancak acılı sos tariflerinin genellikle chili biberi gibi kendiliğinden çok acı olan biberlerle ya da acı pul biber gibi baharatlarla hazırlandığını da vurgulamak gerekir. Eğer hâlihazırda acı biber ve baharat kullanıyorsanız, tarifi salsa sos çeşitlerine benzer şekilde hazırlayabilirsiniz. Arzu ederseniz herhangi bir mevcut sos tarifinin içine de acı malzemeler ekleyebilir, böylelikle her sosu acı sos versiyonuna dönüştürebilirsiniz.

Salata Sosları Nelerdir?

Bir sos tarifi dürüm, makarna, sandviç, et, tavuk, balık ya da çorba gibi yemeklerin yanı sıra; salatalarda da gönül rahatlığıyla kullanılabilir. Ancak salatalarda kullanılan sos tariflerinin içinde genellikle üzüm sirkesi, elma sirkesi, kırmızı ya da beyaz şarap sirkesi, balzamik sirke, sızma zeytinyağı, nar ekşisi, limon suyu veya kabuğunun rendesi, tuz, karabiber ve çeşitli baharatlar kullanılır. Söz konusu malzemeleri kullanarak birbirinden lezzetli ve çeşitli salata sosları hazırlayabilirsiniz. Eğer hazırladığınız salata sosu tarifi içine biraz daha lezzet ve farklılık katmak istiyorsanız taze kekik, fesleğen, dereotu, maydanoz ve nane gibi taze otları da havanda döverek sosun içine ilave edebilir, böylece çok daha ferah ve özel lezzetler yakalayabilirsiniz. Bazı salata sosu tariflerinin içinde yoğurt, mayonez ve hardal gibi lezzetleri görmeniz de sizi şaşırtmasın. Başta marul bazlı salatalar olmak üzere birçok salatanın üzerine yoğurtlu ya da mayonezli soslar da ilave edilebilir. Lezzet uyumunu doğru yakaladığınız takdirde bir sos tarifi nefis yemek tarifleri ve salatalar hazırlamanıza olanak tanıyabilir.

Salata Sosu Tarifleri

En bilinen ve yaygın olarak tüketilen salata sosu tarifleri arasında vinegret sos, fesleğenli kekikli sos, ranch sos, Akdeniz sos ve Sezar sos gibi lezzetleri sayabiliriz. Söz konusu sosların her biri farklı türden salatalarla bir arada kullanılabilir. Ancak özellikle Sezar sos, çoğunlukla ızgara tavuklu salatalarla özdeşleştirilir. Vinegret sos ise hem hazırlaması son derece basit hem de çok az malzeme gerektiren bir sos çeşidi olduğu için, istisnasız her türden salataya eşlik edebilir. Salata sosu tarifleri hazırlarken dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, sosu ayrı bir kapta hazırlayıp tamamıyla homojen bir karışım elde ettikten sonra salataya ilave etmektir. Ayrıca bu işlemi salatayı servis etmeden hemen önce yaparsanız sos salata malzemelerine yeterince nüfuz etmeyebilir. Sosu salatayla buluşturduktan sonra bir süre bekletmek, daha yoğun lezzetler elde etmenize yardımcı olacaktır.

Tatlı Sosları Nelerdir?

Sos tarifleri tatlı lezzetlerin yanında da oldukça sık bir şekilde karşımıza çıkar. Hatta sos tarifleri pasta, kek ve dondurma gibi tatlıları daha da lezzetli hale getirmek için başvurulan en etkili yardımcılar arasındadır. Eğer sos tarifi kek çeşitlerinin içinde ya da üzerinde kullanılacaksa genellikle çikolata ve karamel gibi malzemeler kullanılarak hazırlanır. Elbette tatlı sos tarifi çikolatalı olacak diye bir koşul yoktur. Ancak çikolatalı, karamelli, sütlü, krokanlı ve ballı soslar keklere çok yakışır. Dondurma ve sütlü tatlı soslarında ise hem sözünü ettiğimiz türden soslar hem de meyve sosları tercih edilebilir. Örneğin cheesecake soslarında genellikle meyveli sos tariflerine daha çok rastlanır. Rafine şeker kullanılmadan hazırlanan bir sos tarifi bal, pekmez ya da hurma suyu kullanılarak da hazırlanabilir. Tatlı sosu tarifleri alternatiflerine de sitemiz üzerinden ulaşabilir, böylece tatlı molalarınızda birbirinden nefis lezzetlerle buluşabilirsiniz.