Kebaplar ve Kolay Kebap Tarifleri
Kebap, tarihi olarak Ortadoğu mutfağına ait bir yemek olarak kabul ediliyor. Ancak bu yemeği daha çok Türklerin dünyaya tanıttığı ve Türklerin Ortadoğu, Anadolu bölgesine gelmesiyle birlikte kebap yemeğinin tüm dünyanın tanıdığı bir kültür haline gelmeye başladığı da biliniyor. Ortadoğu kültüründe kebap, ilk haliyle şişe takılarak pişirilen etlere verilen genel isim olarak karşımıza çıkıyor. Türk kültüründe kebap ise şişe takılarak kömür ateşinde pişirilen yemeklerin yanında güveçte, fırında veya farklı tekniklerde pişirilen yemeklere de ismini veriyor. Kebap Anadolu coğrafyasında büyük bir çeşitlilik ve kültürel bir derinlik kazanmış durumda. Buradan ise günümüzde tüm dünyaya yayılan bir yemek haline gelmiş durumda denebilir.
Bugün dünya mutfağında ilk akla gelen yemeklerden olan kebap oldukça farklı tarifler ve formlar ile tüketicilerin, lezzet tutkunlarının karşısına çıkıyor. Kebap, Ortadoğu’da doğan bir yemek olduğu için “kebap” ismi de Arapçadan geliyor. Rivayete göre kebap kelimesi “kebuba” kökeninden ve Arapçadan dilimize geçmiş. Ayrıca dünyada da yine bu yemek kebap ya da kebab olarak anılıyor. “Kebuba” Arapçada “kavurmak, közlemek, çevirerek pişirmek” gibi anlamlar taşıyor. Kebabın dünyada ilk ortaya çıktığı yer Ortadoğu olarak anılsa da kebabı popüler hale getiren Anadolu yaşayan Türk halkı olarak biliniyor. Kebap Anadolu’da ise her bölgede farklı formlarda ve tariflerde karşımıza çıkmasına karşın genellikle Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz Bölgesi’nin doğusuna ait bir yemek olarak ünlenmiş durumda.
Kebap Çeşitleri
Türkiye özelinde bakarsak kebap çeşitleri saymakla bitmez. Kebap çeşitleri ülkemizde içerisindeki et türüne göre ve illere göre alt kategorilere ayrılıyor demek doğru olacaktır. Beyaz etten, kıymadan ve kırmızı etten yapılan kebapların yanında az da olsa sebze ağırlıklı kebaplar da Türk mutfağında mevcut.
Kebap hemen her ilimizde yapılan bir yemek türü. Bu nedenle Türkiye’nin 81 ilinin pek çoğunda o yöreye ait bir kebap bulmak mümkün. Tabii ki bu durumun yanında kebabı ile çok daha ön plana çıkan iller tüm dünyada tanınıyor ve o yörenin kebapları yurdun da büyük bölümünde sıklıkla tüketiliyor.
Bu kebaplar arasında; Adana yöresine ait Adana kebabı, Bursa yöresine ait İskender kebap, Gaziantep ve Şanlıurfa yöresine ait simit kebabı, Diyarbakır yöresine ait cartlak kebabı, Tokat yöresine ait Tokat kebabı gibi örnekler ön plana çıkıyor. Bu kebapların birçoğu kırmızı etten ya da kıymadan yapılıyor. Kebap ürünlerinin çeşitlenmesinden sonra beyaz etle özellikle de tavuk etiyle yapılan kebaplar mutfak kültürümüze girmiş durumda.
Kıyma İle Yapılan Kebaplar
Kırmızı etten genellikle bıçakla ya da zırh ile çekilen kıymadan yapılan kebap çeşitleri Türk mutfağında önemli yer tutuyor. Günümüzde bu kebaplar makine kıyması ile de yapılıyor olsa da orijinal lezzetini tutmuyor. Ancak artan sirkülasyon işletmeleri bu yola itebiliyor. Kıyma kebapları genellikle kebap şişine saplanarak ya da tepside pişiriliyor ve servis ediliyor. Bunlar dışında ise Bursa İskender kebap ise kıymadan takılan dönerden yapılıyor.
Kıyma ile yapılan kebaplar arasında; Adana yöresine ait Adana kebabı, Bursa yöresine ait İskender kebap, Gaziantep ve Şanlıurfa yöresine ait simit kebabı, Antakya yöresinin tepsi kebabı, kağıt kebabı ve Kilis yöresine ait Kilis tava gibi yemekler ön plana çıkıyor.
Kırmızı Et İle Yapılan Kebaplar
Kebabın ilk olarak ortaya çıkışı ve orijinal hali kırmızı et ile yapıldığı için ve kırmızı et Ortadoğu’da çok tüketildiği için günümüzde halen kebap çeşitlerinin birçoğu kırmızı et ile yapılıyor. Bunun yanında büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarının sakatat olarak tabir edilen iç organlarından yapılan kebap çeşitleri de ülkemizde çok popüler. Karaciğer, böbrek, dalak, yürek ve türevi sakatatlar özellikle Güneydoğu Bölgesi ve Akdeniz’in doğusunda sıklıkla tüketiliyor.
Direkt olarak kırmızı etten yapılan kebaplar da oldukça farklı türe ayrılıyor. Kuyu kebabı, fırın kebabı, testi kebabı, et şiş, şiş kebap, et tava formunda birçok kebap ülkemizin farklı şehirlerinde yapılıyor. Örneğin Tokat testi kebabı olduğu gibi bu kebabın bir türevi de Nevşehir yöresinde mevcut. Bu da Türkiye’deki kebap çeşitliliğine zenginlik katıyor.
Beyaz Et İle Yapılan Kebaplar
Kırmızı et tercih etmeyenler için ya da ekonomik olarak daha uygun olduğu için beyaz et ile de birçok kebap yapılıyor. Özellikle ülkemizin en önemli yemeklerinden olan döner kebap tavuk etinden sıklıkla yapılıyor ve tercih ediliyor. Yine bunun yanında şiş kebap gibi daha birçok klasik kebabın tavuklu yani beyaz etli versiyonları günümüzde yapılıyor. Ayrıca diğer kanatlı hayvanlardan az da olsa fırın veya tandır kebabı çeşitleri de ülkenin farklı yörelerinde servis ediliyor. Örneğin Kars’ın ünlü kazları kaz tandır kebabı olarak işlenip, ikram ediliyor. Buna benzer birçok beyaz et ürünü kebabı bulmak mümkün.
Dünyaca Ünlü Türk Kebapları
Gastronomi ve mutfak kültürü günümüzde popüler bir ilgi alanı haline geldi. Globalleşen dünyada mutfak kültürleri de büyük ölçüde iç içe geçti. Dünyanın büyük kısmı farklı ülkelerin ve kültürlerin mutfaklarına aşina hale geldi ve sıklıkla farklı ülke mutfakları özellikle dünyanın çok uluslu ülkelerinde popüler mutfaklar arasında gösteriliyor. Aynı zamanda birçok araştırma, sosyal medya platformu, lezzet atlası gibi çalışmalar da dünyanın farklı mutfaklarının tanıtımına büyük katkı sağlıyor.
Tüm bu bileşenler göz önüne alındığında, dünyanın lezzet açısından en çok sevilen ve en çok tercih edilen mutfaklarından olan “Türk mutfağı” kebap çeşitleri ile ön plana çıkıyor. Elbette farklı Türk yemekleri de dünyada oldukça seviliyor ve popüler ancak; Türk mutfağı söz konusu olduğunda akla ilk olarak kebap çeşitleri geliyor. Türk usulü kebaplar arasında ise şu harika lezzetler ön plana çıkıyor;
Şiş Kebap: Türkiye’de turizm yöreleri dışında şiş kebap tabiri pek kullanılmıyor. Bu isim genellikle yurtdışında Türk kebaplarına verilen ortak isim gibi değerlendirilebilir. Kırmızı etten, beyaz etten ve türevlerinden yapılabilen şiş kebap, yemeğin kömür ateşinde ve şişte pişirilmesiyle ortaya çıkıyor.
İskender Kebap: Bursa’ya ait olan ve aslında dönerin salça sosu, pide ve tereyağı ile bütünleşmesiyle oluşan İskender kebap da tüm dünyada oldukça popüler. Kıyma dönerden yapılan ve orijinal tarifinde dönerin yanında birkaç parça da yağlı et ile servis edilen İskender, kıyma dönerin en lezzetli sunumları arasında yer alıyor.
Adana Kebap: Kıymadan yapılan en ünlü Türk kebaplarından olan Adana kebabı adından da anlaşılacağı üzere Adana yöresine ait. Tüm dünyada bilinen ve tanınan bu kebabın farklı versiyonları Gaziantep, Şanlıurfa ve Mersin gibi Güneydoğu illerimizde de yapılıyor. Adana kebabı kuzu kıymasının en güzel yakıştığı yemeklerin başında geliyor.
Cağ Kebap: Belki de Türkiye dışında bulmanın mümkün olmadığı, yapması son derece büyük ustalık isteyen ve zor bir yapımı olan Cağ kebap Erzurum, Artvin yöresine özgü. Aslında çok temel malzemeler ile tamamen bir koyun ya da kuzunun farklı bölgelerinin yatay şişe dizilip, kömür ateşinde pişirilmesiyle ortaya çıkan Cağ kebabı inanılmaz bir lezzet sunuyor.
Döner Kebap: Türkiye’de döner yurtdışında ise döner kebap olarak adlandırılan kebap çeşidini anlatmaya gerek yok. Belki de tüm dünyada en çok tüketilen et yemeklerinden olan döner hem beyaz hem de kırmızı etten ya da kıymadan yapılabiliyor. Aynı zamanda farklı mutfak kültürlerinde döner türevleri farklı isimler ile servis ediliyor ve tüm dünyada çok seviliyor.
Alinazik Kebap: Alinazik ya da Ala nazik kebap da aslında biline tipik kebap türlerinden bir tanesi değil. Gaziantep yöresine ait olan Alinazik kebap köz sebzeler ve yine kebap formunda pişirilen etlerin muhteşem uyumunu temsil ediyor. Alinazik yalnızca ülkemizde sevilmiyor. Bu harika kebap tüm dünyada en çok sevilen Türk lezzetleri arasında yer alıyor.
Çöp Şiş: Türkiye’de yaşayan insanlara ilk etapta çöp şiş bir kebap çeşidi gibi gelmeyebilir. Çünkü çöp şiş özelleşmiş bir yemek ve tamamen bu isimle anılıyor. Fakat bu harika Türk mutfağı lezzeti aslında yapılışı açısından bir kebap çeşidi. Et şiş ya da şiş kebap olarak nitelendirilen kebapların daha küçük etlerle ve tahta kürdanlar ile hazırlanan hali olan “çöp şiş” özellikle Aydın ve yöresinde çok popüler.
Evde Yapılabilecek Kebaplar
Aslında birçok kebap çeşidi evde yapılabilir. Bunun için gerekli ekipman ve malzeme ile gerekli ustalık becerisine sahip olmak yeterli. Ancak Türkiye’de birçok kebap çeşidinin orijinal olarak kömür ateşinde piştiği düşünülürse ev içerisinde bu orijinal tarifleri uygulamak pek mümkün olmayabilir. Fakat bu tarifleri fırında, kömürsüz ızgaralarda, ya da balkon, bahçe gibi açık alanlarda alternatif şekilde evde yapmak mümkün. Örneğin, tüm Türkiye’de hatta dünyada ünlü olan Adana kebap orijinal tarifi ile evde yapılması zor bir yemek. Kuyruk yağı ve eti zırhta çekmek, şişe saplamak ve kömürde iyi şekilde pişirmek büyük bir ustalık ve ekipman gerektiriyor. Ancak bu tarifi airfryer, konveksiyonel fırın ya da dumansız ızgara gibi araçlar ile makineden çektirip kasaba kebabı hazırlatarak evde pişirmek alternatif bir yol. Ya da farklı illerimize ait testi kebabı gibi yapımı evde daha kolay kebap çeşitlerine yönelmek ev sofraları için iyi bir alternatif olabilir.
